සමාජවාදය,ඒකාධිපතිවාදය හා නාසිවාදය සමග පොරබැදී ජනපති- ෆ්‍රැන්ක්ලින් රූස්වෙල්ට් Franklin Roosevelt(1882-1945)

1930 දශකයේදී අමෙරිකා එක්සත් ජනපදයට බලපෑ ප්‍රධාන ගැටළු දෙකක් විය.පළමුවැන්න 1929 දී ඇරඹි පරිහානිය වන අතර අනෙක පළමු ලෝක යුද්ධයෙන් පසු දිනාගත් "නොසන්සුන් සාමය" යි. එවක එක්සත් ජනපද ජනපති වූ හර්බට් හුවර් (Herbert Hoover) ට උක්ත ගැටළු විසඳුමට නුපුළුවන් විය.

1932 දී ඩිමෝක‍්‍රටික් පක්ෂය ජනාධිපතිවරණය සඳහා නම් කළේ ෆ්‍රැන්ක්ලින් ඩි.රූස්වෙල්ට් ව ය.එම මැතිවරණය සිහිකටයුතු ලෙස ජයගත් ඔහු;ගැටළු සමඟ පොර බදමින් අමෙරිකා එක්සත් ජනපදය අධිවේගයෙන් ලොව සුපිරි බලය කරා රැගෙන යාමට සමත් විය.

අමෙරිකා එක්සත් ජනපද ඉතිහාසයේ පිටපිට සිව් වතාවක්ම මැතිවරණ ජයගෙන ජනාධිපති පුටුවේ වාඩි වූ එකම පුද්ගලයා රූස්වෙල්ට් ය.ඔහු පිළිවෙලින් 1932,1936,1940 සහ 1944 ජනාධිපතිවරණ ජයගත්තේය.

රූස්වෙල්ට්,නිව් යෝර්ක් (New York) හි විශිෂ්ඨ පවුලකින් පැමිණියෙකු වූ අතර,1906 දී නොබෙල් සාම ත්‍යාගය දිනූ ඇමෙරිකන් ජනපතිවරයෙකු වූ තියඩෝර් රූස්වෙල්ට් (Theodore Roosevelt)ගේ නෑයෙක් ද විය.ඒ හේතුවෙන් රූස්වෙල්ට් පවුල නිව්යෝක් හි ඉහළ සමාජය තුළ ධනවත් හා පරසිඳු තැනෙක සිටියේය.ෆ්‍රැන්ක්ලින්, නිවසේදීම උගත් අතර පසුව ඔහු කොලොම්බියා සරසවිය (Colombia University)ට ඇතුලත්ව නීතිවේදියෙකු බවට පත්විය.ඔහු යම් දුරකට නීතිඥයෙක් ලෙස කටයුතු කළත්,ස්වභාවයෙන්ම ඇදීගියේ දේශපාලනය කරා ය.තමන් සේවය කළ නීති ආයතනයේ සගයින් සමඟ වරෙක ඔහු පවසා තිබුනේ තමන්ට උවමනා එක්සත් ජනපදයේ ජනාධිපති වීමට බවයි.

රූස්වෙල්ට් විශ්වාස කළේ පළමු ලෝක යුද්ධයෙන් ඇරඹි යුරෝපිය අර්බුදයෙන් මෙන්ම නාසි ජර්මනියේ අනතුර,අමෙරිකානුවන් විසින් අමතක නොකළ යුතු බවකි.

"පහුගිය අවුරුදු දෙකේ අත්දැකීම සැකයෙන් තොරවම ඔප්පු කරන්නේ කිසිම ජාතියකට,නාසීන් ව හුරතල් කරන්න බෑ කියලයි." 1940 දී ඔහු පැවසුවේය. "කිසිම මිනිහෙකුට බෑ කොටියෙකුව අතගාලා පූස් පැටියෙකුගේ තත්ත්වයට හිලෑ කරගන්න.ගිනි අවුළුවන බෝම්බයක් එක්ක කිසිම තර්කයක් තියෙන්න බෑ."

1941දෙසැම්බර් මස 7වැනිදා ජපනුන් පර්ල් වරාය (Perl Harbor)ට පහර දුන් අතර;එයින් පසු රූස්වෙල්ට්,ජපානයට එරෙහිව යුධ ප්‍රකාශ කෙළේය.මින් පසු රූස්වෙල්ට්,බ්‍රිතාන්‍ය අගමැති වින්ස්ටන් චර්චිල් (Winston Churchill)සමඟ සමීපව කටයුතු කරන්නට පටන් ගත්තේය.තම ජනපති ධුර කාල සීමාව තුළදී ඉතා ප්‍රසිද්ධ ප්‍රකාශයක් කළේය.

"We have nothing to fear except fear itself"

ජර්මනිය,ඉතාලිය,හා ජපානයේ බලයට පරාජය ගෙන දෙමින් දෙවැනි ලෝක යුද්ධය අවසානය කරා තීරණාත්මක කාරණය වුයේ;ස්ටාලින් හා චර්චිල් සමඟ රූස්වෙල්ට් ගොඩ නැගී සන්ධානයයි.යුද්ධයේ නිමාව ආසන්නයේදී අත්ලාන්තික් ප්‍රකාශ පත්‍රය (Atlantic Charter) යෝජනා කිරීමේදී උපකාරී සාධකය වුයේ රූස්වෙල්ට් ය.පසුවඑයඑක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රධාන නිෂ්ඨාව (Corner Stone) බවට පත්විය.

යුරෝපිය අර්බුදය පමණක් නොව එක්සත් ජනපද ආර්ථිකයේ යෝධ කඩාවැටීමත් රූස්වෙල්ට් ට මහත් අභියෝගයක් විය.ඩොලරයේ අගය පහත හෙලීම සහ රැකියා වියුක්තිකයන් සඳහා ප්‍රතිලාභ පිහිටුවීමත් ඇතුලත්ව "නව ගනුදෙනු" (New Deals) නම් වූ අදහස් පෙළ කරළිය ට ගෙනාවේ රූස්වෙල්ට් ය.එකී අදහස්වල සාර්ථකත්වය ;මේ කරදරකාරී සමය අතරට උපකාරී වෙතැයි සිතූ බහුතර ඇමෙරිකානු දනා රූස්වෙල්ට් ට සහයෝගය පල කෙළේය.

රූස්වෙල්ට් ගේ බිරිය වූ Eleanorද සුප්‍රසිද්ධ සමාජ සේවිකාවක් වුවාය.යුවළ කරකාර බැන්දේ 1905දී ය.තවත් වැදගත් කරුණක් වන්නේ;ඔහුගේ ජිවිතයට  මහත් පිඩා ගෙන දුන් පෝලියෝ රෝගයෙන් 1921 සිට  විඳවන්නට ඔහුට සිදු වීමයි.කෙසේ වෙතත් ඉන් ඔහුගේ දිරිය සිඳුනේ වත්, දේශපාලනය කෙරේ වූ ඇල්ම අඩුවුණේ වත් නැත.

රූස්වෙල්ට් 1945 දී මියගිය අතර ඔහුගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වුයේ එවක හිටපු උප ජනපති වූ හැරී ට්‍රුමන් (Harry Truman) ය.

හිත-වත

ෆ්‍රැන්ක්ලින් රූස්වෙල්ට් උද්යෝගිමත් මුද්දර එකතුකරන්නෙක් විය.බටහිර සැමෝවා හි මුද්දරයකට ඔහු පෙනී සිටියේ සිය මුද්දර එකතුවත් සමගිනි.මුද්දර එකතු කරන්නෙක්;මුද්දරයකට පෙනී සිටි අවස්ථාවකට එකම උදාහරණය මෙය මැ පමණකි.

වත-ගොත

උපත:1882 ජනවාරි මස 30 වැනිදා හයිඩ් පාක්,නිව් යෝක්

විපත:1945 අප්‍රේල් මස 12 වැනිදා (අවු.63)වෝම් ස්ප්‍රින්ග්,ජෝර්ජියා

උප්පැන්නේ නම:Franklin Delano Roosevelt

දේශපාලන පක්ෂය :ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂය

සහකාරිය:Eleanor Roosevelt

දරුවන්: Anna, 

             Hals ted James  

             Franklin Delano(Jr.) I

             Elliot

             Franklin Delano(Jr.) II

             John Aspinwall